INSAN HAKLARI EVRENSEL BILDIRISI

INSAN HAKLARI EVRENSEL BILDIRISI

"insan Haklari Evrensel Beyannamesi, Birlesmis Milletler Genel Kurulunca 50 yil önce 10 Aralik 1948 günü kabul edilmistir. Geçen yil 75.yilini kutladigimiz Türkiye Cumuriyeti'nin Anayasa'da belirtilen niteliklerinden biri de "insan haklarina saygili" olmaktir.Insan haklari evrensel beyannamesinin Türkiye'de "resmi gazete ile yayinindan sonra okullarda okutulmasi, yorumlanmasi, Bakanlar Kurulu'nun 6 nisan 1949 tarihli toplantisinda 3/9119 sayi ile kararlastirilmistir.Asagidaki metin, 27 mayis 1949 tarih ve 7217 sayili Resmi Gazetede yayinlanan resmi çeviridir.

INSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESI

Insanlik toplulugunun bütün bireyleriyle kuruluslarinin bu Bildirgeyi her zaman göz önünde tutarak egitim ve ögretim yoluyla bu hak ve özgürlüklere saygiyi gelistirmeye, giderek artan ulusal ve uluslararasi önlemlerle gerek üye devletlerin halklari ve gerekse bu devletlerin yönetimi altindaki ülkeler halklari arasinda bu haklarin dünyaca etkin olarak taninmasini ve uygulanmasini saglamaya çaba göstermeleri amaciyla tüm halklar ve uluslar için ortak ideal ölçüleri belirleyen bu Insan Haklari Evrensel Bildirgesini ilan eder.

Madde 1- Bütün insanlar özgür, onur ve haklar bakimindan esit dogarlar. Akil ve vicdana sahiptirler, birbirlerine karsi kardeslik anlayisiyla davranmalidirlar.

Madde 2- Herkes, irk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasal veya baska bir görüs, ulusal veya sosyal köken, mülkiyet, dogus veya herhangi baska bir ayrim gözetmeksizin bu Bildirge ile ilan olunan bütün haklardan ve bütün özgürlüklerden yararlanabilir. Ayrica, ister bagimsiz olsun, ister vesayet altinda veya özerk olmayan ya da baska bir egemenlik kisitlamasina bagli ülke yurttasi olsun, bir kimse hakkinda, uyrugunda bulundugu devlet veya ülkenin siyasal, hukuksal veya uluslararasi statüsü bakimindan hiçbir ayrim gözetilmeyecektir.

Madde3 -Yasamak, özgürlük ve kisi güvenligi herkesin hakkidir.

Madde 4- Hiç kimse kölelik veya kulluk altinda bulundurulamaz, kölelik ve köle ticareti her türlü biçimde yasaktir.

Madde 5- Hiç kimseye iskence yapilamaz, zalimce, insanlik disi veya onur kirici davranislarda bulunulamaz ve ceza verilemez.

Madde 6- Herkesin, her nerede olursa olsun, hukuksal kisiliginin taninmasi hakki vardir.

Madde 7- Herkes yasa önünde esittir ve ayrim gözetilmeksizin yasanin korunmasindan esit olarak yararlanma hakkina sahiptir. Herkesin bu Bildirgeye aykiri her türlü ayrim gözetici isleme karsi ve böyle islemler için yapilacak her türlü kiskirtmaya karsi esit korunma hakki vardir.

Madde 8- Herkesin anayasa yada yasayla taninmis temel haklarini çigneyen eylemlere karsi yetkili ulusal mahkemeler eliyle etkin bir yargi yoluna basvurma hakki vardir.

Madde 9- Hiç kimse keyfi olarak yakalanamaz, tutuklanamaz ve sürgün edilemez.

Madde 10- Herkesin, hak ve yükümlülükleri belirlenirken ve kendisine bir suç yüklenirken, tam bir sekilde davasinin bagimsiz ve tarafsiz bir mahkeme tarafindan hakça ve açik olarak görülmesini istemeye hakki vardir.

Madde 11-
1. Kendisine bir suç yüklenen herkes, savunmasi için gerekli olan tüm güvencelerin tanindigi açik bir yargilama sonunda, yasaya göre suçlu oldugu saptanmadikça, suçsuz sayilir.
2. Hiç kimse islendigi sirada ulusal yada uluslararasi hukuka göre bir suç olusturmayan herhangi bir eylem veya ihmalden dolayi suçlu sayilamaz. Kimseye suçun islendigi sirada uygulanabilecek olan cezadan daha agir bir ceza verilemez.

Madde 12- Kimsenin özel yasamina, ailesine konutuna yada haberlesmesine keyfi olarak karisilamaz, seref ve adina saldirilamaz. Herkesin bu gibi karisma ve saldirilara karsi yasa tarafindan korunmaya hakki vardir.

Madde 13-
1. Herkesin bir devletin topraklari üzerinde serbestçe dolasma ve oturma hakki vardir.
2. Herkes , kendi ülkesi de dahil olmak üzere, herhangi bir ülkeden ayrilmak ve ülkesine yeniden dönmek hakkina sahiptir.

Madde 14-
1. Herkesin zulüm altinda baska ülkelere siginma ve siginma olanaklarindan yararlanma hakki vardir.
2. Gerçekten siyasal nitelik tasimayan suçlardan veya Birlesmis Milletlerin amaç ve ülkelerine aykiri eylemlerden dogan kovusturma durumunda bu haktan yararlanilamaz.

Madde 15-
1. Herkesin bir yurttasliga hakki vardir.
2. Hiç kimse keyfi olarak yurttasligindan veya yurttasligini degistirme hakkindan yoksun birakilamaz.

Madde 16-
1.Yetiskin her erkegin ve kadinin , irk, yurttaslik veya din bakimlarindan herhangi bir kisitlamaya ugramaksizin evlenme ve aile kurmaya hakki vardir.
2. Evlenme sözlesmesi, ancak evleneceklerin özgür ve tam iradeleriyle yapilir.
3. Aile, toplumun, dogal ve temel unsurudur, toplum ve devlet tarafindan korunur.

Madde 17-
1. Herkesin tek basina veya baskalariyla ortaklasa mülkiyet hakki vardir.
2. Hiç kimse keyfi olarak mülkiyetinden yoksun birakilamaz.

Madde 18-
1. Herkesin düsünce, vicdan ve din özgürlügüne hakki vardir. Bu hak, din veya topluca, açik olarak ya da özel biçimde ögrenim, uygulama, ibadet ve dinsel törenlerle açiga vurma özgürlügünü içerir.

Madde 19- Herkesin düsünce ve anlatim özgürlügüne hakki vardir. Bu hak düsüncelerinden dolayi rahatsiz edilmemek, ülke sinirlari söz konusu olmaksizin, bilgi ve düsünceleri her yoldan arastirmak, elde etmek ve yaymak hakkini gerekli kilar.

Madde 20-
1. Herkesin silahsiz ve saldirisiz toplanma, dernek kurma ve dernege katilma özgürlügü vardir.
2. Hiç kimse bir dernege girmeye zorlanamaz.

Madde 21-
1. Herkes, dogrudan veya serbestçe seçilmis temsilciler araciligi ile ülkesinin yönetimine katilma hakkina sahiptir.
2. Herkesin ülkesinin kamu hizmetlerinden esit olarak yararlanma hakki vardir.
3. Halkin iradesi hükümet otoritesinin temelidir. Bu irade, gizli veya serbestligi saglayacak benzeri bir yöntemle genel ve esit oy verme yoluyla yapilacak ve belirli araliklarla tekrarlanacak dürüst seçimlerle belirlenir.

Madde 22- Herkesin, toplumun bir üyesi olarak, sosyal güvenlige hakki vardir. Ulusal çabalarla ve uluslararasi isbirligi yoluyla ve her devletin örgütlenmesine ve kaynaklarina göre, herkes onur ve kisiliginin serbestçe gelisim için gerekli olan ekonomik, sosyal ve kültürel haklarinin gerçeklestirilmesi hakkina sahiptir.

Madde 23-
1. Herkesin çalisma, isini serbestçe seçme, adaletli ve elverisli kosullarda çalisma ve issizlige karsi korunma hakki vardir.
2.Herkesin, herhangi bir ayrim gözetmeksizin, esit is için esit ücrete hakki vardir.
3. Herkesin kendisi ve ailesi için insan onuruna yarasir ve gerekirse her türlü sosyal koruma önlemleriyle desteklenmis bir yasam saglayacak adil ve elverisli bir ücrete hakki vardir.
4. Herkesin çikarini korumak için sendika kurma veya sendikaya üye olma hakki vardir.

Madde 24- Herkesin dinlenmeye, eglenmeye, özellikle çalisma süresinin makul ölçüde sinirlandirilmasina ve belirli dönemlerde ücretli izne çikmaya hakki vardir.

Madde 25-
1. Herkesin kendisinin ve ailesinin saglik ve refahi için beslenme, giyim, konut ve tibbi bakim hakki vardir. Herkes, issizlik, hastalik, sakatlik, dulluk, yaslilik ve kendi iradesi disindaki kosullardan dogan geçim sikintisi durumunda güvenlik hakkina sahiptir. 2. Analarin ve çocuklarin özel bakim ve yardim görme haklari vardir. Bütün çocuklar, evlilik içi veya evlilik disi dogmus olsunlar, ayni sosyal güvenceden yararlanirlar.

Madde 26-
1. Herkes egitim hakkina sahiptir. Egitim, en azindan ilk ve temel egitim asamasinda parasizdir. Ilkögretim zorunludur. Teknik ve mesleksel egitim herkese açiktir. Yüksek ögretim, yeteneklerine göre herkese tam bir esitlikle açik olmalidir.
2. Egitim insan kisiligini tam gelistirmeye ve insan haklariyla temel özgürlüklere saygiyi güçlendirmeye yönelik olmalidir. Egitim, bütün uluslar, irklar ve dinsel topluluklar arasinda anlayis, hosgörü ve dostlugu özendirmeli ve Birlesmis Milletlerin barisi koruma yolundaki çalismalarini gelistirmelidir.
3. Çocuklara verilecek egitimin türünü seçmek, öncelikle ana ve babanin hakkidir.

Madde 27-
1. Herkes toplumun kültürel yasamina serbestçe katilma, güzel sanatlardan yararlanma, bilimsel gelismeye katilma ve bundan yararlanma hakkina sahiptir.
2. Herkesin yaraticisi oldugu bilim, edebiyat ve sanat ürünlerinden dogan maddi ve manevi çikarlarininkorunmasina hakki vardir.

Madde 28- Herkesin bu Bildirgede öngörülen hak ve özgürlüklerin gerçeklesecegi bir toplumsal ve uluslararasi düzene hakki vardir.

Madde 29-
1. Herkesin, kisiliginin serbestçe ve tam gelismesine olanak veren topluma karsi ödevleri vardir.
2. Herkes haklarini kullanirken ve özgürlüklerinden yararlanirken, baskalarinin hak ve özgürlüklerinin taninmasi ve bunlara saygi gösterilmesinin saglanmasi ve demokratik bir toplumda genel ahlak ve kamu düzeniyle genel refahin gereklerinin karsilanmasi amaciyla yalniz yasayla belirlenmis sinirlamalara bagli olur. 3. Bu hak ve özgürlükler hiçbir kosulda Birlesmis Milletlerin amaç ve ilkelerine aykiri olarak kullanilamaz.

Madde 30- Bu bildirgenin hiçbir kurali, herhangi bir devlet, topluluk veya kisiye, burada açiklanan hak ve özgürlüklerden herhangi birinin yok edilmesini amaçlayan bir girisimde veya eylemde bulunma hakkini verir biçimde yorumlanamaz.